Trong thế giới hôm nay, nơi một tách cà phê có thể trở thành tuyên ngôn phong cách, một bữa ăn có thể định hình cả ký ức về thành phố, ngành F&B không còn đơn giản là lĩnh vực buôn bán thức ăn và đồ uống. Nó là một hình thái văn hóa, một bức tranh thu nhỏ của xã hội và là cuộc đối thoại giữa người tạo ra giá trị với người tiêu thụ nó. Ba cuốn sách “FOOD – Khởi sự kinh doanh dịch vụ ăn uống”, “Cẩm nang mở nhà hàng” và “Đến Sahara mở quán trà đá” giống như ba cột mốc trên hành trình của người làm nghề: khởi đầu, trưởng thành và giác ngộ. 

FOOD - KHỞI SỰ KINH DOANH DỊCH VỤ ĂN UỐNG

Cuốn sách FOOD mở ra bằng những câu chuyện tưởng chừng giản đơn nhưng lại đặt nền móng cho một tư duy mới về kinh doanh ẩm thực. Không phải chỉ cần biết nấu ăn ngon, cũng không chỉ cần vốn, mà trước hết phải có khả năng hiểu con người. Mỗi thực khách bước vào quán là một thế giới riêng, mang theo tâm trạng, ký ức, sự chờ đợi. Người làm F&B, vì vậy, vừa là người bán hàng vừa là người kiến tạo cảm xúc.

FOOD không tô vẽ giấc mơ khởi nghiệp bằng màu hồng. Sách nói về thị trường, về nhân sự, về cách định giá món ăn, về chiến lược quảng bá trong kỷ nguyên mạng xã hội. Tất cả được trình bày chặt chẽ và hiện đại, nhưng không lạnh lùng. Tác phẩm khiến ta hiểu rằng trong thời đại cạnh tranh khốc liệt, “chuyên nghiệp” không có nghĩa là vô cảm, mà là biết quản lý cảm xúc của mình để phục vụ người khác bằng sự tôn trọng.

Ẩm thực, dưới góc nhìn của FOOD, là một ngành công nghiệp cảm xúc. Một món ăn chỉ ngon khi người phục vụ hiểu được cảm giác của thực khách. Một thương hiệu chỉ bền khi chủ quán biết giữ gìn cái “tình” trong từng chi tiết nhỏ. Chính vì thế, cuốn sách không dừng ở việc dạy cách kinh doanh, mà khơi gợi một triết lý: người làm dịch vụ là người biết khiến kẻ khác thấy mình được trân trọng.

CẨM NANG MỞ NHÀ HÀNG

Nếu FOOD khơi nguồn cảm hứng, thì Cẩm nang mở nhà hàng của Roger Fields lại là tấm gương phản chiếu khía cạnh khác của nghề. Roger Fields vốn là một kế toán viên, và ông viết sách với tâm thế của người đã chứng kiến hàng trăm nhà hàng sụp đổ chỉ vì chủ quán mù mờ với con số.

Tác phẩm không ru người đọc trong giấc mơ mở quán là được sống với đam mê. Ngược lại, nó dội vào ta những phép tính lạnh lùng: chi phí vận hành, tỉ lệ hủy nguyên liệu, lợi nhuận gộp, vòng quay vốn. Những chương sách như một khóa học nghiêm khắc, nơi người đọc bị buộc phải đối diện với sự thật rằng, đam mê nếu không được quản trị bằng trí tuệ, sẽ trở thành gánh nặng.

Nhưng đằng sau những bảng biểu tưởng chừng vô cảm ấy là một tinh thần nhân bản kỳ lạ. Roger Fields không khuyên ta từ bỏ ước mơ, ông chỉ dạy cách để ước mơ không tự thiêu chính mình. Ông tin rằng mỗi người đều có thể thành công nếu họ chịu học tính toán như một kế toán, làm việc như một người thợ và sống với cái tâm của người phục vụ.

Trong thế giới mà nhiều người chỉ muốn “làm chủ cho oai”, Cẩm nang mở nhà hàng là lời nhắc nhở rằng: làm chủ không phải là đứng trên, mà là đứng giữa – giữa khách hàng và nhân viên, giữa cảm xúc và lý trí, giữa đam mê và kỷ luật.

ĐẾN SAHARA MỞ QUÁN TRÀ ĐÁ 

Minh Phan đặt cho tác phẩm của mình một cái tên khiến người ta phải bật cười: Đến Sahara mở quán trà đá. Nhưng càng đọc, người ta càng hiểu rằng nụ cười ấy là cái cười của người từng đi qua khổ ải, là cách một người từng nếm mùi thất bại chọn để nói về nghề bằng lòng khoan dung.

Sách kể chuyện kinh doanh mà như kể chuyện sống. Mỗi chương là một lát cắt của đời làm nghề: chọn mặt bằng, tuyển người, định giá, đối mặt với lỗ lãi. Nhưng quan trọng hơn cả, Minh Phan nói về tâm thế của người dấn thân vào một ngành mà ranh giới giữa thành công và phá sản đôi khi chỉ bằng một ngày mưa. Giọng văn của anh hóm hỉnh, tự trào, vừa như kể vừa như chiêm nghiệm. Đọc Đến Sahara mở quán trà đá ta có cảm giác đang nghe một người anh cả kể chuyện đời bên ly cà phê, thỉnh thoảng cười khẩy, thỉnh thoảng im lặng thật lâu. Ẩn sau sự hài hước là một tinh thần rất Việt Nam: biết chấp nhận, biết đứng dậy, biết coi thất bại như một phần tự nhiên của con đường.

Nếu FOOD dạy ta cách bắt đầu, Cẩm nang mở nhà hàng dạy ta cách tồn tại, thì Đến Sahara mở quán trà đá dạy ta cách đi tiếp. Nó không dạy làm giàu, mà dạy giữ lòng khi nghèo. Nó không dạy chiến thắng, mà dạy cách mỉm cười giữa thua cuộc. Và có lẽ chính điều ấy làm nên giá trị sâu xa nhất của kinh doanh: không phải để hơn người khác, mà để hiểu thêm về chính mình.

BA CUỐN SÁCH – BA NHỊP TÂM CỦA MỘT HÀNH TRÌNH

Khi đặt ba cuốn này cạnh nhau, người ta thấy rõ một đường cong phát triển của nhận thức. “FOOD” là tuổi trẻ tràn trề lý tưởng và khát vọng sáng tạo. “Cẩm nang mở nhà hàng” là tuổi trưởng thành của lý trí, nơi đam mê được chắt lọc thành quy tắc. “Đến Sahara mở quán trà đá” là tuổi chín của tâm hồn, nơi người làm nghề đã trải qua đủ sóng gió để hiểu rằng thành công không chỉ là doanh thu, mà là sự bình an khi nhìn lại chặng đường mình đã đi. Ba cuốn sách ấy giống như ba người thầy đứng ở ba đầu con đường, mỗi người nói một ngôn ngữ khác nhau nhưng cùng chung một điều: nghề nào cũng cần trái tim, nhưng riêng nghề phục vụ con người thì trái tim phải đủ mạnh để không vỡ, và đủ mềm để không hóa đá.

Trong thế giới nơi mọi người đều muốn làm chủ, ba cuốn sách này không cổ vũ tham vọng, mà dạy ta về phẩm chất của người làm nghề thật sự. Đó là người biết tính toán mà không đánh mất lòng nhân, biết ước mơ mà vẫn hiểu giá trị của thực tế, biết ngẩng đầu mơ mộng nhưng không quên cúi xuống lau bàn. Ngành F&B, tự bản chất, là nghề của những người âm thầm chăm lo cho niềm vui của kẻ khác. Nó là nghệ thuật của sự tử tế, nơi từng ly nước, từng miếng bánh mang trong đó cả trái tim người làm ra nó. Và ba cuốn sách này, mỗi cuốn theo cách riêng, đều dạy ta rằng: chỉ khi biết phục vụ bằng sự chân thành, con người mới thật sự được phục vụ chính mình.

Giữa những ồn ào của thế giới hiện đại, những trang sách ấy lặng lẽ nhắc ta rằng có một thứ thành công không thể đo bằng tiền, mà chỉ có thể cảm nhận bằng lòng an nhiên. Và đó mới là đích đến sâu thẳm của mọi hành trình lao động được sống trọn với nghề, được yên tĩnh trong tâm, và được thấy ý nghĩa của mình giữa đời thường tưởng như quá đỗi nhỏ nhoi.