Tác phẩm là một khảo cứu nghiêm túc, hệ thống hóa quá trình hình thành, phát triển và chuyển biến của báo chí Việt Nam trong giai đoạn chịu ách đô hộ thực dân. Từ những tờ báo quốc ngữ đầu tiên như Gia Định báo, đến sự xuất hiện của các tờ báo yêu nước và cách mạng như Người cùng khổ, Tiền phong, Cờ giải phóng, cuốn sách không chỉ phản ánh bối cảnh lịch sử mà còn khẳng định vai trò to lớn của báo chí trong việc thức tỉnh dân trí, khơi dậy lòng yêu nước và cổ vũ hành động cách mạng.

Sự phát triển của báo chí giai đoạn này không thể tách rời tư duy làm báo đầy bản lĩnh, trách nhiệm và sáng tạo. Những quan điểm về nghề nghiệp báo chí được soi rọi sâu sắc hơn qua các công trình như “Viết báo dễ hay khó” của Bùi Văn Doanh - nơi người đọc có dịp nhìn lại quá trình rèn luyện từ “nghề chữ” đến “nghề làm người”; hay “Nhanh, đúng, trúng, hay” của Hải Đường - kim chỉ nam cho người làm báo thời hiện đại tiếp nối truyền thống nhưng không ngừng đổi mới để thích nghi với dòng chảy thông tin.

Từ những bước đi đầy gian khổ đến sự trưởng thành mạnh mẽ, báo chí cách mạng Việt Nam đã trở thành một phần quan trọng trong lịch sử dân tộc. Những trang viết, dòng tin không chỉ phản ánh thực tại mà còn góp phần làm nên lịch sử. Qua những công trình trên, độc giả không chỉ hiểu thêm về một thời kỳ báo chí đầy thử thách, mà còn thấm thía hơn về vai trò của người làm báo - những chiến sĩ trên mặt trận không tiếng súng.