Quảng Bình là một vùng đất chịu nhiều cuộc chiếntranh tàn khốc, lại thêm thiên nhiên khắc nghiệt nên Phậtgiáo nơi đây luôn gặp phải “pháp nạn”. Có biết bao cổ tựvốn sầm uất một thời nay chỉ còn vang bóng, thậm chí dấuxưa, nền cũ cũng không. Thời gian qua đi, không ít hànhtrạng của các cao tăng, thạc đức vốn là thạch trụ của Phậtgiáo Quảng Bình một thời được ghi tạc ở bảng đồng, bia đánay đã bị thất lạc. Không ít cư sĩ hữu công cũng chỉ được lưutruyền trong nhân gian. Dựa trên một số nguồn tư liệu ít ỏi,bài viết “dựng” lại một phần nhỏ bức tranh của Phật giáoQuảng Bình qua các ngôi chùa cổ, qua hành trạng của một sốcao tăng và cư sĩ hữu công.