Kawabata Yasunari (1899-1972) là nhà văn Nhật Bản đầu tiên được trao giải Nobel Văn học năm 1968, nhân kỷ niệm 100 năm hiện đại hóa văn học Nhật Bản theo mô hình phương Tây tính từ Cải cách Minh Trị, nhưng nguồn cội sáng tác của ông phần lớn lại nằm trong di sản văn hóa và mĩ học dân tộc vốn dung chứa thuộc tính nhị phân, tương phản như một hằng số. Trong bài viết này, lấy dấu mốc năm 1945 làm một lát cắt lịch sử, chúng tôi tìm hiểu khuynh hướng tiên phong “cảm giác mới” trên văn đàn tiền chiến và khuynh hướng ngả về “truyền thống trong hiện đại” thời kì hậu chiến, điều làm nên thẩm mỹ Kawabata Yasunari của những đối cực, tương phản. Từ điểm nhìn tâm thức Nhật Bản, bài viết khảo sát những cực trị thẩm mỹ trong một số tiểu thuyết do văn hào chấp bút.