Toàn bộ quy luật vận hành của vũ trụ nhân sinh được đức Phật tóm lai trong một chân lý ngán gọn"
Nếu cái này có, cái kia có
do cái này sinh, cái kia sinh. Nếu cái này không có, cái kia không có
do cái này diệt, cái kia diệt."
Đó là giáo lý duyên khởi.Quy luật duyên khởi bao gôm 2 mặt duyên sinh và duyên diệt, diễn ra đa chiều. Quá trình sinh -diệt, diệt - sinh này diễn ra liên tục và kéo dài từ vô thủy đến vô chung. Từ su sinh thành và hoại diệt của thân thể cho đến tâm thức của con người nói riêng và chúng hữu tình nói chung
cho đến su hình thành và tan hoại của trái đất và vũ trụ đều có thể đuợc gói gọn trong quy luật ấy. Trí tuệ của Thế Tôn không chỉ khám phá ra quy luật mà còn chỉ ra cách vận dụng quy luật đó để con người có thể giải thoát khổ đau, đạt đến hạnh phúc. Nội dung bài viết sẽ khảo cứu về học thuyết duyên khởi chủ yếu qua Kinh Trung Bộ