Mặc dù là khía cạnh quan trọng của lý luận nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm và có ý nghĩa thực tiễn to lớn đối với việc nhận diện thực trạng nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm, xây dựng và tổ chức thực hiện các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm, song trong các quan điểm về cơ chế tác động của nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm còn có khá nhiều điểm khác nhau, thậm chí chưa thật chuẩn xác về mặt khoa học. Trên cơ sở phân tích những điểm khác nhau và chưa thật chuẩn xác đó, sử dụng trong một tổng thể các cách tiếp cận nghiên cứu khác nhau để nghiên cứu cơ chế tác động của nguyên nhân và điều kiện của tình hình tội phạm, bài viết dưới đây nhằm trả lời câu hỏi là nguyên nhân và điều kiện làm phát sinh tình hình tội phạm thông qua cơ chế nào?