Ngay sau khi Cách mạng Tháng Tám thành công, ngày 11 -4-1946, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã viết thư kêu gọi điển chủ, nông gia Việt Nam tham gia hợp tác xã (HTX) nông nghiệp. Đáp ứng lời kêu gọi của Người, ngày 8-3-1948, HTX thủy tinh Dân Chủ được thành lập tại chiến khu Việt Bắc, mở đầu cho sự ra đời và phát triển của kinh tế HTX ở Việt Nam. Sau khi miền Bắc được hoàn toàn giải phóng, tháng 8-1955, Trung ương chủ trương xây dựng một số HTX nông nghiệp (HTXNN) bậc thấp tiến dần lên bậc cao. Kể từ đó đến nay, mô hình HTXNN có nhiều thay đổi theo tình hình chung của đất nước.