Trên thế giới, các tiếp cận về dân tộc và chủ nghĩa quốc gia dân tộc rất đa dạng. Bài báo phân tích quan niệm về dân tộc từ nhiều trường phái lý thuyết khác nhau như trường phái nguyên thủy luận, thuyết văn hóa, trường phái diễn giải luận, thuyết diễn giải xã hội, thuyết công cụ, thuyết tích hợp và một số xu hướng trong nghiên cứu dân tộc trong thời gian gần đây. Đồng thời bài báo cũng phân tích những nhận định của các nhà nghiên cứu về chủ nghĩa quốc gia dân tộc trong bối cảnh hiện nay, luận giải những diễn biến và xu hướng biến đổi phức tạp của chủ nghĩa quốc gia dân tộc trong bối cảnh quốc tế hóa.