Cách đây 5 năm, vào ngày 13 - 7 - 2016, Tòa án Trọng tài thường trực (PCA) có trụ sở ở La Hay, Hà Lan đã đưa ra một phán quyết có lợi cho Philippines trong vụ nước này kiện Trung Quốc về tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông. Những phán quyết này mặc dù chưa được thực thi, nhưng là bước ngoặt trong quan hệ giữa các nước trong khu vực và là cú hích cho cuộc chiến pháp lý giữa các bên tranh chấp ở Biển Đông, mở đường cho hàng loạt hoạt động pháp lý gần đây của các nước lớn bao gồm Mỹ, Anh, Đức, Pháp... Đặc biệt trong năm 2020, khi đại dịch Covid-19 đang tàn phá thế giới, cộng đồng quốc tế lại chứng kiến sự gia tăng hoạt động cả về sức mạnh trên thực địa và pháp lý tại các diễn đàn liên quan đến chủ quyền ở Biển Đông. Những diễn biến đó cho thấy sự căng thẳng, phức tạp, vì có sự đan xen của cả đấu tranh quyền lực lẫn đấu tranh pháp lý, có nghĩa là cả “Chủ nghĩa hiện thực” (Realism) và “Chủ nghĩa tự do” (Liberalism). Đứng trước tình hình đó, Việt Nam nên lựa chọn giải pháp chiến lược nào là câu hỏi được tất cả mọi người quan tâm.