Trong lịch sử Trung Hoa có hai nhân vật lịch sử được đời sau ngưỡng vọng tôn sùng, đó là Khổng Tử và Quan Vũ. Khổng Tử là người sáng lập Nho giáo nên đời sau ngưỡng phục không có gì lạ. Chỉ có Quan Vũ - một dũng tướng đời Thục Hán vì sao lại trở thành dũng tướng uy danh thiên cổ được lập Võ miếu để thờ sánh ngang Văn miếu của Khổng Tử. Hơn thế, Quan Vũ còn gia nhập thần điện Đạo giáo, trở thành Quan Thánh Đế Quân trong tín ngưỡng văn hóa của người Hoa. Bài viết này khảo sát quá trình hình thành và tôn giáo hóa nhân vật Quan Vũ trong lịch sử cũng như xem xét, đánh giá các nhân tố xã hội (văn hóa, chính trị, tôn giáo...) và vai trò của văn học nghệ thuật đối với việc tôn giáo hóa nhân vật này.