Hiện nay, rác thải biển có mặt trong tất cả các môi trường sống ở biển với khoảng 8 triệu tấn, tức là khoảng 3% rác thải nhựa (RTN) toàn cầu hằng năm đổ vào môi trường biển và đại dương. Việt Nam đang được xem là một trong những quốc gia có lượng RTN thất thoát ra môi trường khá lớn và đang gây ô nhiễm môi trường, tổn hại cho hệ sinh thái và làm mất mỹ quan của nhiều bãi biển. Luật BVMT năm 2014 không có quy định riêng về quản lý chất thải nhựa nhưng có nhiều quy định liên quan trong quản lý chất thải rắn như quy định về phân loại, thu gom và xử lý các loại chất thải rắn
khuyến khích sản xuất sản phẩm thân thiện với môi trường, kiểm soát phế liệu nhập khẩu,... tuy nhiên, việc quản lý RTN còn nhiều hạn chế như chưa kiểm soát chặt chẽ từ khâu sản xuất sản phẩm, nhập khẩu sản phẩm và phế liệu nhựa, việc thu gom và xử xử lý chất thải rắn sinh hoạt còn yếu kém,... Khắc phục hạn chế này, Luật BVMT năm 2020 tiếp tục kế thừa quy định của Luật BVMT năm 2014 và sửa đổi, bổ sung và quy định mới nhiều nội dung nhằm tăng cường kiểm soát RTN ở nước ta. Hai nhóm nội dung lớn được Luật BVMT năm 2020 tập trung quy định là hạn chế việc phát sinh RTN và quản lý hiệu quả RTN đã phát sinh.