Bối cảnh thế giới hiện nay đang có những biến động nhanh chóng, phức tạp, khó lường, buộc các quốc gia, trong đó có Việt Nam phải đánh giá, nhận thức đúng tình hình, làm cơ sở cho việc thích ứng, xây dựng chính sách đối ngoại phù hợp, để vừa bảo vệ, vừa phát huy vai trò, vị thế của mình trong hội nhập quốc tế, phát triển đất nước. Việt Nam vận dụng quan điểm quốc tế của chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng, phương pháp luận cho việc đánh giá, nhận thức tình hình thế giới, đồng thời, tham khảo các lý thuyết quan hệ quốc tế để xây dựng đường lối đối ngoại. Bài viết phân tích, làm rõ sự vận dụng chủ nghĩa Mác - Lênin, cùng một số lý thuyết quan hệ quốc tế trong quá trình xây dựng đường lối đối ngoại Việt Nam giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Bài viết chắt lọc từ kết quả nghiên cứu của Đề tài KX. 04.36/21-25 của Ban Đối ngoại Trung ương do đồng chí Lê Hoài Trung làm Chủ nhiệm.