Từ cuối thể kỉ XX, trước những đòi hỏi về nguồn nhân lực cho thế kỉ XXI và khắc phục những ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội, trào lưu "Tự chủ trường học" đã trở nên phổ biến với quy mô toàn cầu. Ở nhiều quốc gia, quản lí dựa trên nhà trường, phân cấp, phân quyền hay mô hình nhà trường tự chủ để tăng năng lực tự chủ đã giúp cho mỗi nhà trường nâng cao được chất lượng giáo dục, điều hành phối hợp các chủ thể và các lực lượng liên quan, đáp ứng linh hoạt yêu cầu của người dân, của xã hội. Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam cũng có chủ trương tăng quyền "tự chủ" cho các nhà trường. Bài viết nghiên cứu cơ sở lí luận của mối quan hệ giữa năng lực tự chủ của trường học và chất lượng giáo dục của trường trung học phổ thông công lập.