Sau chiến thắng Điện Biên Phủ và việc ký kết Hiệp nghị Genève năm 1954, Mỹ thay chân Pháp tiến hành cai trị miền Nam theo lối chủ nghĩa thực dân kiểu mới. Trong suốt 20 năm tiến hành cuộc chiến tranh xâm lược miền Nam Việt Nam, đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn luôn coi "cải cách điền địa" và "bình định nông thôn" là "quốc sách", là yếu tố quan trọng quyết định sự thành bại của cuộc chiến. Nông dân - nông thôn đã trở thành đối tượng, địa bàn giành giật quyết liệt giữa ta và địch trong suốt cuộc chiến tranh lâu dài và khốc liệt. Chính những chính sách ruộng đất của Mỹ - Việt Nam Cộng hòa và chính quyền Cách mạng đã tạo nên sự thay đổi to lớn về kinh tế - xã hội ở nông thôn miền Nam giai đoạn này. Bài viết này tập trung vào hai vấn đề chính: một là chính sách ruộng đất của Mỹ - Việt Nam Cộng hòa và của chính quyền Cách mạng, hai là tác động của những chính sách đó đối với nông nghiệp, nông thôn miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ.