Khởi xưởng và lãnh đạo phong trào dân tộc, dân chủ đầu thế kỷ XX là tầng lớp sĩ phu yêu nước nước tiến bộ trong bổi cảnh xã hội Việt Nam phân hỏa chưa thuần thục. Các sĩ phu tiến bộ đầu thế kỳ XX nhận thức rằng, muốn giải phóng dân tộc, phát triển đất nước phải kết hợp chặt chẽ cứu nước với duy tân. Góp phần vào sự hình thành tư tưởng duy tân của các trí thức cấp tiến ở Việt Nam phải nhắc đến nhân tổ "Nhật Bản ". Bài viết này sẽ đi sâu phân tích những nội dung về cơ sở hình thành, phương thức tiếp nhận và sự ảnh hưởng của Nhật Bản trong việc hình thành tư tưởng duy tân của một sổ nhà Nho cấp tiến ở Việt Nam.