Bài báo này trình bày hai kết quả nghiên cứu lí luận về phong trào Toán học mới (NewMath - THM), một hiện tượng đặc biệt trong lịch sử giáo dục toán học (GDToH) thế giới. Trước hết, một bản lược sử của phong trào được làm rõ theo một mạch logic chặt chẽ: bắt nguồn từ nhu cầu của việc dạy toán cao cấp ở bậc đại học, phong trào được kích hoạt nhờ hoàn cảnh đặc biệt của thời kì hậu chiến tranh thế giới thứ hai. Dưới sự lãnh đạo của giới toán học, THM đã góp phần thay đổi bộ mặt của việc dạy và học toán trong nhà trường từ nửa sau thế kỉ XX. Mặc dù hứng chịu khá nhiều chỉ trích và dần đi vào bước thoái trào, nhưng di sản của Toán học mới là không thể phủ nhận. Ngoài ra, việc hệ thống hoá một số bài học đã được giới nghiên cứu tổng kết còn nguyên giá trị đối với công cuộc cải cách chương trình giáo dục ở nước ta hiện nay., Tóm tắt tiếng anh, This article presents two theoretical research results regarding the "new math" movement, a special phenomenon in the history of mathematics education. Firstly, a brief history of that movement is clarified in a strictly logical manner: created by demands of the teaching of undergraduate mathematics degrees at university, the movement was activated by the special circumstances of the post-World War II period. Under the leadership of famous mathematicians, new math has changed the physiognomy of mathematics education at high schools since the 1960s. Despite receiving a lot of criticism and gradually entering a recession, the legacy of "new math" is undeniable. Furthermore, the systematization of certain lessons synthesized by researchers certainly preserves its full value for the reform of Vietnamese educational programs now in force.