Ngay từ buổi đầu xây dựng vương triều, triều đình nhà Nguyễn đã hướng mọi cố gắng và trí lực vào việc thiết lập cơ sở vững chắc cho triều đại mới, đồng thời khắc phục những hậu quả sau chiến tranh như sự kiệt quệ của kinh tế, hiện tượng dân xiêu tán, tuyển chọn đội ngũ quan lại cùng vua quản lý đất nước thời bình...Trước tình trạng phân tán về chính trị, sự nổi lên của giặc cướp và những thế lực chống đối, vua Minh Mệnh với tinh thần học hỏi từ các triều đại trước và nhận thấy Lê Thánh Tông là minh quân không phải đời nào cũng có, đã thực hiện công cuộc cải cách hành chính nhà nước từ trung ương đến địa phương. Kết quả của cuộc cải cách hành chính đó đã xoá bỏ tình trạng phân quyền và xây dựng nhà nước tập quyền mạnh, quyền lực tối thượng tập trung trong tay vua.