Saponin là một hợp chất tự nhiên từ thực vật có nhiều tác dụng kích thích miễn dịch, chống ung thư, giảm đau, chống nôn, chống oxy hóa, làm suy yếu quá trình tiêu hóa protein, hạ đường huyết, chống nấm, vi khuẩn và kháng virút. Cây xạ đen - một loại dược liệu quý có chứa các chất như flavonoid, saponin, triterpenoid, diphenylpropanes, quinon được sử dụng làm thuốc chống ung thư, chống oxi hóa, kháng khuẩn và chống dị ứng. Saponin chiết xuất từ lá xạ đen bằng phương pháp ngâm thu được hàm lượng cao hơn phương pháp siêu âm trong cùng điều kiện (23,7 mg/g và 18,6 mg/g). Các yếu tố nghiên cứu thay đổi bao gồm nồng độ ethanol (50 - 100%), tỷ lệ nguyên liệu dung môi (15 - 130), nhiệt độ (70 - 100oC), phương pháp (ngâm và siêu âm), thời gian (20 phút - 5 giờ). Kết quả nghiên cứu cho thấy hàm lượng saponin thu được cao nhất bằng phương pháp ngâm trong ethanol 70% ở 80oC trong 3 giờ với tỷ lệ nguyên liệu dung môi = 1 15 là 23,7 mg/g. Bài báo đã xác định được điều kiện tối ưu cho quá trình chiết saponin bằng quy khoạch thực nghiệm bậc 2 Box-Benken nồng độ ethanol 74%, tỷ lệ nguyên liệu dung môi = 1 16,5 và nhiệt độ dung môi 800C, thời gian ngâm 3,32 giờ. Saponin từ lá xạ đen có khả năng kháng vi khuẩn kiểm định bao gồm P. aeruginosa HS, S. aureus VS1, E. coli CA với đường kính vòng kháng 1,6 - 2,2 cm. Như vậy, saponin chiết xuất từ lá xạ đen theo các điều kiện trên có thể ứng dụng trong sản xuất các sản phẩm bảo vệ và chăm sóc sức khỏe con người.