Trong lịch sử tư tưởng Việt Nam, Nguyễn Bỉnh Khiêm là một trong số ít người có cuộc đời với tư tưởng và phương thức ứng xử với thời cuộc khá đặc biệt. Sống trọn thế kỷ XVI với nhiều biến động về chính trị, chiến tranh liên miên, đạo đức xã hội suy đồi, thời cuộc loạn ly, lòng người chao đảo, Nguyễn Bỉnh Khiêm đã chủ động lựa chọn cho mình một phương thức ứng xử phù hợp và thức thời - khi thì nhập thế giúp nước cứu đời, khi thì lui về ở ẩn để giữ vững khí tiết thanh cao, hưởng thú vui tự tại, bình yên. Qua Thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm (chủ yếu qua Tổng tập thơ văn Nguyễn Bỉnh Khiêm của Viện Văn học - Hội đồng Lịch sử Hải Phòng (2014)), bài viết làm rõ tư tưởng triết học Nguyễn Bỉnh Khiêm mà trong đó phương thức ứng xử với thời cuộc là một nội dung quan trọng.Từ khóa Nguyễn Bỉnh Khiêm, phương thức ứng xử, tư tưởng triết học, thế kỷ XVI, Tóm tắt tiếng anh, In Vietnamese history of philosophical thoughts, Nguyen Binh Khiem was one of few people who had a very special life. Living through the 16th century that had a lot of changes in term of politics, constant wars, decadent morals, Nguyen Binh Khiem had initiatively chosen an appropriate and timely conduct. Sometimes, he was very active to help people
sometimes he had to live in seclusion to keep his uprightness. Through his works, this article shows the philosophical thoughts of Nguyen Binh Khiem, specially his ways of conduct regarding to the social circumstance of Nguyen Binh Khiem as the most important content of the article.Keywords Nguyen Binh Khiem, ways of conduct, philosophical thoughts, the 16th century