Ẩn dụ ý niệm là một trong những nội dung trọng tâm của ngôn ngữ học tri nhận. Với cái nhìn khác hẳn với những quan niệm trước đó, ẩn dụ được xem là phương thức kiến tạo tri thức mới dựa trên những kinh nghiệm vật lí, văn hóa, xã hội của nhân loại và của từng cộng đồng riêng biệt. Bài viết này vận dụng lí thuyết ẩn dụ ý niệm để phân tích 3 ẩn dụ bản thể và 2 ẩn dụ định hướng các ý niệm về phụ nữ trong tiếng Việt. Nguồn dữ liệu được khảo sát từ các văn bản tiếng Việt trên thơ, ca dao, truyện ngắn và tiểu thuyết Việt Nam và từ các bài đăng trên tạp chí tiếng Việt. Kết quả cho thấy, các ẩn dụ này phản ánh đặc điểm tư duy của cộng đồng người Việt về những phương diện ý niệm trừu tượng liên quan đến đối tượng tri nhận phụ nữ như thân phận, trinh tiết, tâm hồn, trạng thái, cách đối xử. Cụ thể, nhận thức của người Việt về các miền ý niệm trừu tượng này chịu ảnh hưởng rõ rệt từ miền tri thức từ thực vật và sông nước. Điều này được cho là xuất phát từ bối cảnh văn hóa nông nghiệp của người Việt từ những nghiên cứu trước đó.