Phần lớn học sinh dân tộc thiểu số đọc tiếng Việt rất kém. Kết quả này không riêng đối với học sinh lớp 1 mà ngay cả với học sinh lớp 3. Kết quả khảo sát năng lực đọc của 60 học sinh lớp 1 người Stiêng ở huyện Bù Gia Mập, Bình Phước (học kì 1 năm học 2020-2021) cho thấy điều đó 48 học sinh đọc dưới trung binh (80%) và 13 HS (34,3%) đọc rất kém và kém hơn quy định tại Thông tư 22 và Thông tư 30 của Bộ Giáo dục-Đào tạo. Trong khi đó, 39/60 học sinh người Kinh trong nhóm đôi chứng đọc rất tốt (65%), 12 học sinh đọc khá (20%), 4 học sinh đọc trung bình (6,7%) và 5 học sinh đọc dưới trung bình (8,3%). Con số này ở học sinh lớp 3 người Stiêng lần lượt là 63% tôt, 13% khá, 19% trung bình và 5% dưới trung bình. Nguyên nhân từ đâu và cần có giải pháp gì để khắc phục thực trạng này - đó là nội dung chúng tôi trình bày ở phần dưới đây.