Tỷ lệ sinh viên sau khi tốt nghiệp ra trường không xin được việc làm hoặc làm không đúng ngành nghề ở nước ta hiện nay so với trước đây đang ngày càng tăng lên. Điều này đã dẫn tới rất nhiều vấn đề đáng lo ngại, ảnh hưởng tới các trường đại học, cao đẳng và các doanh nghiệp, công ty sử dụng lao động. Khi vận dụng ý nghĩa phương pháp luận của cặp phạm trù khả năng và hiện thực theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng đã giúp chúng ta giải thích được những vấn đề đang tồn tại ở bản thân sinh viên để dẫn tới thực trạng trên. Việc tìm ra nguyên nhân và xây dựng được hệ thống giải pháp nhằm khắc phục tình trạng thất nghiệp của sinh viên sau khi ra trường có ý nghĩa rất quan trọng góp phần vào sự nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo, phát triển kinh tế của đất nước. Trong nghiên cứu này, chúng tôi sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính và nghiên cứu tài liệu để làm rõ các vấn đề trên.