Đê giải tỏa áp lực đô thị hóa tại Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) cũng như tạo cực tăng trưởng mới cho vùng Đông Nam Bộ, ủy ban Thường vụ Quốc Hội đã ban hành Nghị quyết thành lập thành phố Thủ Đức và ban hành quy định riêng về cơ chế chính quyền đô thị cho TP.HCM. So với thể chế chung về chính quyền địa phương thì mô hình tổ chức chính quyền đô thị TP.HCM và thành phố Thủ Đức có nhiều điểm mới tiến bộ nổi bật. Tuy nhiên, so với lý thuyết về tổ chức chính quyền đô thị thì vẫn còn hạn chế. Bài viết phân tích lý thuyết tổ chức đơn vị hành chính lãnh thổ thành phố thuộc thành phố và vấn đề áp dụng lý thuyết này vào việc thành lập thành phố Thủ Đức, từ đó có những đề xuất mang tính định hướng nhằm phát triển thành phố Thủ Đức và chính quyền đô thị nói chung.