Vùng đất Tây Côn Lĩnh hùng vĩ thuộc tỉnh Hà Giang là nơi cư trú của nhiều dân tộc như Nùng, La Chí, Hmông, Dao, Cơ Lao, Hoa. Trong đó, dân tộc Cơ Lao thuộc nhóm ngôn ngữ Kađai (ngữ hệ Thái - Ka Đai) hiện nay vẫn còn bảo lưu giá trị văn hóa vật chất và tinh thần thể hiện qua trang phục, phong tục cưới xin, tang ma hay tín ngưỡng dân gian, tri thức dân gian về cây thuốc chữa bệnh cũng như chăm sóc sức khỏe... khá đậm nét. Điều đó cho thấy quá trình biến đổi văn hóa tuy có diễn ra nhưng chậm hơn so với các dân tộc khác cùng cư trú trong vùng. Đặc biệt, việc tôn thờ và biết ơn đối với Hoàng Vần Thùng - một nhân vật được cho là thủ lĩnh che chở cho dân bản hàng năm vẫn được người Cơ Lao thôn Tả Chải, xã Túng Sán, Hoàng Su Phì thực hiện lễ cúng trong phạm vi thôn/bản. Đây là hoạt động thường niên mang tính tộc người đặc sắc. Dựa trên một số tư liệu thực địa trong quá trình khảo sát về đời sống văn hóa của 2 dân tộc Lô Lô và Cơ Lao tỉnh Hà Giang vào năm 2017, bài viết đề cập cụ thể hơn tới vai trò và tầm ảnh hưởng của Hoàng Vần Thùng đối với đời sống văn hóa tinh thần người Cơ Lao trong mối liên hệ với các dân tộc cùng cư trú.