Đề cương văn hóa Việt Nam do Trường Chinh soạn thảo năm 1943 có tính chất như một cương lĩnh văn hóa cách mạng kể từ khi ra đời cho đến ngày nay. Tuy nhiên, khả năng vận dụng và tầm ảnh hưởng của nó khác nhau tùy vào từng giai đoạn lịch sử và hoàn cảnh thực tiễn cụ thể. Bài viết này trình bày thực tiễn vận dụng và tầm ảnh hưởng của Đề cương văn hóa Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám và trong kháng chiến chống thực dân Pháp, cụ thể là sự tiếp thu, vận dụng Đề cương trong những hoạt động do Đảng Cộng sản lãnh đạo, và sự ảnh hưởng tự phát của nó đến văn đàn đô thị giai đoạn 1945-1954 vốn vẫn nằm trong sự kiểm soát của thực dân Pháp. Từ đó, bài viết cho thấy sự tiếp thu, hưởng ứng mãnh liệt của giới văn nghệ sĩ đối với Đề cương văn hóa Việt Nam cũng như tầm ảnh hưởng rộng khắp và khả năng gây tranh luận sôi nổi của nó trong một giai đoạn đấu tranh cách mạng đầy cam go của dân tộc