Nguyễn Khải là một trong những nhà văn tiên phong của nền văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Ngòi bút của ông hướng về cuộc đời, số phận của những con người đời thường.. Đặc biệt, trang viết của Nguyễn Khải đậm những trải nghiệm của cuộc đời, những chiêm nghiệm từ đời sống được ông thể hiện rất thành công trong những trang viết của mình và để lại những ấn tượng tốt đối với độc giả. Bài viết khảo sát và phân định những nội dung cơ bản trong sự chiêm nghiệm và lí giải của nhà văn, những triết lí hình thành từ cuộc sống mà nhà văn đã từng trải nghiệm.