Được chính thức thiết lập vào tháng 7/1991, trải qua ba thập niên phát triển quan hệ ASEAN - Trung Quốc đã trải qua nhiều bước thăng trầm. Bất kể thực tế đó, mối quan hệ này đã phát triển rất nhanh, đặc biệt trong giai đoạn 1997 - 2010. Hợp tác giữa hai bèn ngày càng mở rộng và đã bao trùm lên hàng chục lĩnh vực và cơ chế hợp tác khác nhau. Ngoài ra, ASEAN và Trung Quốc còn hợp tác chặt chẽ với nhau trong các cơ chế hợp tác khu vực cũng như trong các tổ chức quốc tế mà cả hai là thành viên. Sau ba thập niên phát triển, quan hệ ASEAN - Trung Quốc đã đạt được những thành tựu to lớn, đóng góp vào việc duy trì môi trường hòa bình, ổn định ở Đông Nam Á. Sự phát triển của mối quan hệ đó đã mang lại nguồn lực phát triển cho cả hai bên. Vị thế của ASEAN, của Trung Quốc trong khu vực và thế giới đã được nâng cao nhờ sự phát triển của mối quan hệ này. Tuy nhiên, trong quả trình phát triển của nó, một số vấn đề phức tạp đã nảy sinh, khiến quan hệ ASEAN - Trung Quốc không còn phát triển mạnh mẽ như trong thập kỷ đầu tiên của thế kỷ XXI nữa. Vĩ lợi ích của hòa bình, an ninh và ổn định ở Đông Nam Á củng như vì sự phát triển của mỗi bên, hiện nay ASEAN và Trung Quốc đang nỗ lực phát huy những thành quả đã đạt được và khắc phục các vấn đề đang cản trở sự phát triển mối quan hệ của họ. Bài viết tập trung phân tích, đánh giá tiến trình phát triển của quan hệ ASEAN - Trung Quốc trong ba thập niên qua, từ đó góp phần dự bảo triển vọng của mối quan hệ này trong thời gian sắp tới