Từ cuối thế kỷ XVIII, nền văn hóa, kinh tế, xã hội của Việt Nam đã chứng kiến những chuyển biến quan trọng. Trong bối cảnh đó, Nguyễn Công trứ là nhân vật kết tinh của một trạng thái ý thức của thời đại. Với hoạt động hết sức đa dạng, phong phú, Nguyễn Công Trứ đã để lại nhiều di sản trên các lĩnh vực như kinh tế, nghệ thuật, văn học, thơ ca, quân sự, khoa học kỹ thuật... Bài viết luận giải thêm bối cảnh thời đại, vấn đề phòng thủ Đà Nẵng và tinh thần kháng Pháp của Nguyễn Công Trứ.