Căn cứ vào phương thức mà hoạt động tố tụng được thực hiện, căn cứ vào cơ sở pháp lý cho việc thực hiện phương thức đó trong tố tụng hình sự của các nước trên thế giới, người ta phân tố tụng hình sự thành ba hệ thống cơ bản: Hệ thống tố tụng hình sự tranh tụng, hệ thống tố tụng hình sự xét hỏi (hay thẩm vấn) và hệ thống tố tụng hình sự pha trộn.