Sự phát triển của xã hội, sự thay thế giữa các hình thái kinh tế - xã hội, theo quan điểm duy vật lịch sử, có nguồn gốc từ sự phát triển của lực lượng sản xuất theo hướng xã hội hóa ngày càng cao, trong đó, ngoài công cụ, phương tiện và cách thức sản xuất được đổi mới liên tục, thì người lao động với tri thức, kĩ năng, trình độ lao động đóng vai trò đặc biệt quan trọng. Sự ra đời của chủ nghĩa tư bản (tính từ thời điểm Cách mạng tư sản Hà Lan - năm 1648) và từ khi James Watt phát minh ra động cơ hơi nước (khoảng năm 1784) đến nay, ba cuộc cách mạng công nghiệp đã diễn ra1, làm thay đổi công cụ, phương tiện cũng như cách thức sản xuất của loài người. Qua các cuộc cách mạng này, công cụ, phương tiện sản xuất của xã hội được đổi mới và theo hướng ngày càng tiến bộ, dẫn đến cách thức con người tạo ra của cải vật chất ngày càng dễ dàng hơn, đây cũng là một tiêu chí quan trọng để xác định các thời đại kinh tế (C.Mác và Ph.Ăngghen, 2002, tập 23, tr. 269).,