Phản vệ có thể xuất hiện ngay lập tức từ vài giây, vài phút đến vài giờ sau khi cơ thể tiếp xúc với dị nguyên với các bệnh cảnh lâm sàng khác nhau, có thể dẫn đến tử vong nhanh chóng [1]. Tại Việt Nam, mặc dù đã có phác đồ chẩn đoán và điều trị nhưng vẫn có một số trường hợp phản vệ bệnh nhân tử vong đã được ghi nhận[3,4]. Nhằm xem xét đặc điểm các trường hợp phản vệ cũng như cách xử trí ban đầu phản vệ đã phù hợp với các hướng dẫn chuyên môn hiện thời chưa, nghiên cứu khảo sát các trường hợp phản vệ từ độ II trở lên (phản vệ ≥ II) trong dữ liệu báo cáo năm 2020 từ cơ sở y tế (CSYT) của Trung tâm khu vực về thông tin thuốc và theo dõi phản ứng có hại của thuốc thành phố Hồ Chí Minh (TTDI &
ADR) nhằm mục tiêu xác định đặc điểm các trường hợp phản vệ≥II và đánh giá cách xử trí ban đầu phản vệ ≥ II so với hướng dẫn trong Thông tư 51/2017/TT-BYT. Trong 3.476 báo cáo từ CSYT gửi đến TT DI&
ADR TP.HCM năm 2020, có 323 báo cáo phản vệ ≥ II. Nhóm thuốc thường gặp trong các trường hợp trên là thuốc kháng khuẩn beta lactam khác (39,3%), thuốc kháng viêm và chống thấp khớp không Steroid (9,6%), thuốc cản quang chứa Iod (8,0%). Hầu hết các trường hợp phản vệ≥II xảy ra trong vòng 30 phút từ khi sử dụng thuốc (75.5%), chỉ có 1.5% trường hợp xảy ra sau 120 phút. Hệ cơ quan hay gặp trong phản vệ ≥ II là hệ tim mạch, hệ hô hấp, da niêm mạc. Đáng chú ý trong xử trí phản vệ ≥ II ban đầu có 92 trường hợp (28.5%) không dùng adrenalin, 02 trường hợp sử dụng adrenalin đường tiêm dưới da thay vì tiêm bắp, 02 trường hợp không xử trí adrenalin ngay tại chỗ mà chuyển qua khoa cấp cứu mới xử trí. Bên cạnh đó 17 bệnh nhân được chỉ định thuốc đã từng ghi nhận tiền sử dị ứng với cùng thuốc/nhóm thuốc trước đây. Hầu hết các trường hợp phản vệ ≥ II xảy ra trong vòng 30 phút từ khi sử dụng thuốc tuy nhiên vẫn có một tỉ lệ nhất định xảy ra sau 120 phút nên việc hướng dẫn người bệnh theo dõi là quan trọng. Các vấn đề như không sử dụng ngay adrenalin trong xử trí ban đầu phản vệ ≥ II, không xử trí tại chỗ, adrenalin tiêm dưới da thay vì tiêm bắp là những phần cần lưu ý.