Xu hướng mới trong đánh giá giáo dục hiện nay là sự đánh giá dựa trên năng lực học sinh (HS). Một trong những phương pháp đổi mới hình thức kiểm tra đánh giá là bổ sung thêm dạng câu hỏi trắc nghiệm (TN) khách quan trong bài kiểm tra đánh giá năng lực của HS. Ưu điểm nổi bật của phương pháp TN là có thể dễ dàng sử dụng nhiều phần mềm chuyên dụng để phân tích các câu hỏi TN, đề TN một cách nhanh chóng và chính xác như xác định độ phân biệt, độ khó, độ tin cậy, mức độ phù hợp của đề TN với mô hình lý thuyết IRT (Item Response Theory) cũng như các yếu tố về năng lực của HS và mối quan hệ giữa chúng có thể được mô tả dưới dạng văn bản và đồ thị. Kết quả phân tích và đánh giá câu hỏi TN khách quan dùng đánh giá năng lực vật lí của HS trong dạy học chương Sóng ánh sáng Vật lí 12 theo lý thuyết IRT được trình bày chi tiết trong bài báo này, với sự hỗ trợ của phần mềm Quest/Conquest.