Các nguyên tắc xây dựng Đảng Cộng sản Việt Nam dựa trên nền tảng lý luận của Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh
việc giữ vững các nguyên tắc xây dựng Đảng là yếu tố quan trọng hàng đầu đảm bảo cho Đảng tồn tại và phát triển với tư cách là đội tiên phong của giai cấp và dân tộc, là “biểu tượng của trí tuệ, lương tâm và danh dự của dân tộc”. Đảng ta khẳng định: “Sự chặt chẽ về nguyên tắc là vấn đề sống còn của Đảng và bảo đảm quan trọng nhất cho sức sống, sự trong sạch và vững mạnh của Đảng”1. Các nguyên tắc xây dựng Đảng giúp cho Đảng luôn là một tổ chức chặt chẽ, thống nhất ý chí và hành động để gánh vác và hoàn thành trọng trách là Đảng duy nhất cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội. Lịch sử của phong trào cộng sản, công nhân quốc tế và của Đảng cho thấy, khi nào các nguyên tắc xây dựng Đảng được giữ vững thì Đảng vững mạnh, lãnh đạo cách mạng thành công
ngược lại, nếu Đảng nào mất cảnh giác, lơi lỏng, xa rời các nguyên tắc tổ chức và hoạt động cơ bản thì sẽ bị suy yếu, thậm chí tan rã.