Trong các nghiên cứu về dạy đọc hiểu văn bản (ĐHVB), nhất là văn bản văn học (VBVH), các nhà khoa học đã chỉ ra rằng có hai kiểu đọc: đọc trừu xuất và đọc thẩm mĩ. Đọc trừu xuất (còn gọi là đọc hướng tới khách thể) là cách đọc ở đó người đọc thu nhận được những gì từ việc đọc (thông tin, sự kiện/dữ liệu, các giải pháp, yêu cầu hành động)
đọc thẩm mĩ (còn gọi là cách đọc hướng tới chủ thể) là cách đọc chú trọng đến cảm xúc, thái độ và các ý tưởng xuất hiện ở người đọc trong suốt quá trình đọc. Đọc hướng tới khách thể - hiểu văn bản (VB) - yêu cẩu người đọc nắm được thông tin và nội dung khách quan của VB. Các yêu cẩu hiểu vể nội dung và hình thức VB trong đọc hiểu là hướng tới phục vụ cho việc hiểu khách thể.