Trở thành một phương diện nội dung quan trọng trong sự khám phá vào miền sâu thế giới tâm hồn của con người, yếu tố vô thức đã mở ra con đường dẫn vào địa hạt văn chương, nhằm khám phá những gì thầm kín, bí ẩn nhất của bản thể con người. Không chỉ vậy, việc đưa "vô thức" vào sáng tác cũng đã tạo ra một động lực thúc đẩy nhà văn tìm đến sự đổi mới bút pháp. Với Bảo Ninh, Nguyễn Bình Phương và Châu Diên, "vô thức" đã thực sự trở thành nguồn cảm hứng đồng hành với những nỗ lực đổi mới văn chương. Qua đây, bản ngã được phát lộ, tài năng của người nghệ sĩ được thăng hoa để cho ra đời những tác phẩm nghệ thuật vừa đem lại cái nhìn đa chiều về con người, vừa tạo cho người đọc niềm hứng thú với những nét phá cách táo bạo trong lối viết.