Xã hội học tôn giáo sử dụng các công cụ và phương pháp xã hội học để nghiên cứu những tác động qua lại giữa tôn giáo và xã hội. Một trong những công cụ rất quan trọng là xây dựng và sử dụng lý thuyết cho hoạt động nghiên cứu. Bài viết giới thiệu 5 lý thuyết xã hội học và việc vận dụng các lý thuyết này trong nghiên cứu tôn giáo hiện nay, bao gồm: thuyết cấu trúc chức năng, thuyết mâu thuẫn, thuyết trao đổi, lý thuyết phân tích văn hóa và vùng văn hóa, thuyết tương tác biểu trưng.