Quan hệ thương mại giữa Việt Nam và Trung Quốc đã có những thay đổi quan trọng kể từ khi có sự bình thường hóa quan hệ vào năm 1991. Hợp tác kinh tế giữa hai nước được tăng cường qua những trao đổi thương mại song phương và đa phương gắn với những sáng kiến kinh tế trong những khuôn khổ như WTO, ASEAN+3, GMS,... Cho đến những năm đầu thế kỷ XXI, thương mại Việt - Trung luôn chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng kim ngạch ngoại thương của Việt Nam và có vị trí rất quan trọng trong tổng thể mối quan hệ kinh tế giữa Việt Nam và Trung Quốc. Việc giảm rủi ro phát triển cho nền kinh tế cũng như giảm phụ thuộc vào Trung Quốc tất yếu không thể không đề cập đến lĩnh vực thương mại giữa hai nước. Sự đề cập ở đây gắn với việc hiểu được thương mại với Trung Quốc đi từ thực trạng tới những tác động đến nền kinh tế nhằm làm cơ sở cho những đề xuất về mặt giải pháp cho Việt Nam. Với cách tiếp cận này, bài viết sẽ cung cấp một bức tranh tương đối tổng thể về thương mại Việt-Trung cũng như chỉ ra những tác động của tình trạng thương mại hiện nay (nhập siêu và cơ cấu hàng hóa trao đổi) đến nền kinh tế Việt Nam.