Nhân vật nếm trải là một trong những đặc điểm cơ bản của thể loại tiểu thuyết. Đây là loại nhân vật có nhiều trải nghiệm trong cuộc đời với những thăng trầm và khổ đau. Bài nghiên cứu này được thực hiện nhằm làm rõ về những biểu hiện nhân vật nếm trải trong tiếu thuyết Ăn mày dĩ vãng của Chu Lai, đó là những số phận khác nhau của người lính trong và sau chiến tranh. Trong chiến tranh, những tưởng ước mơ, tình yêu đã bị thui chột, vùi dập bởi sự khốc liệt của chiến trường nhưng người lính vẫn bừng lên ngọn lửa mãnh liệt sự khát khao tình yêu lứa đôi, hạnh phúc gia đình. Nó là động lực, là sức mạnh để ngườì lính chiến đấu và chiến thắng. Sau chiến tranh, cứ ngỡ cuộc sống người lính sẽ tươi mới hơn nhưng những di chứng nơi trận mạc khiến cuộc sống họ bế tắc và phải làm cuộc hành trình tìm về quá khứ để phần nào xoa dịu hiện tại đầy nghiệt ngã. Trái ngược với những người thực hiện hành trình tìm về quá khứ thì có những người lính lại đánh mất chính mình và chạy trốn quá khứ để theo đuổi danh vọng trong cuộc sống hiện tại. Thông qua việc tìm hiểu những nhân vật nếm trải, chúng ta càng thấy rõ hơn về sự ác liệt của chiến tranh, hiểu hơn về sự hi sinh của người lính, đồng thời, có cái nhìn thấu đáo hơn về những góc khuất của nền kinh tế thị trường đã tác động đến nhân cách của con người.