Những biến động trong quan hệ Trung - Ấn từ sau Chiến tranh Lạnh, đặc biệt là giai đoạn đầu thế kỷ XXI không chỉ chịu tác động bởi tình hình nội bộ từng nước, mà còn chịu ảnh hưởng của yếu tố Mỹ. Những ảnh hưởng của yếu tố Mỹ đến quan hệ Trung - Ấn biểu hiện ở hai phương diện: chủ nghĩa đơn phương Mỹ và chế độ chính trị chuyên quyền tại hai quốc gia Trung, Ấn ngày càng thúc đẩy tình trạng đa cực hóa, dân chủ hóa trong quan hệ quốc tế
Mỹ vừa gây áp lực mọi mặt vừa song song thực hiện sách lược ly gián triệt để mối quan hệ Trung - Ấn. Chính vì vậy, đối sách với Ấn Độ và Trung Quốc của Mỹ giai đoạn này liên tục được điều chỉnh với mục tiêu gia tăng sức ảnh hưởng, làm cho mối quan hệ Trung - Ấn mang nhiều đặc điểm mới.