Nguồn nước là một phần quan trọng không thể thiếu cho sự tồn tại và phát triển của văn minh nhân loại. Hiện nay, ở một số khu vực trên thế giới, nguồn nước sạch đang bị đe dọa bởi nhu cầu sử dụng tăng cao và ảnh hưởng của mặn xâm nhập vùng ven biển. Đập chắn và hồ chứa được xem như một giải pháp hữu hiệu để giải quyết vấn đề này. Đó là lý do tại sao các quốc gia trên thế giới ồ ạt xây rất nhiều đập chắn. Các công trình đập đã góp phần rất lớn trong quá trình phát triển kinh tế xã hội, tuy nhiên các giải pháp công trình này cũng đã để lại rất nhiều hệ lụy và tổn thất lâu dài. Mục tiêu của bài báo này là: (i) Khái quát hiện trạng và những tác động tiêu cực của đập chắn lên môi trường sinh thái và kinh tế xã hội từ các nghiên cứu trên thế giới
(ii) Phân tích tác động của đập Ba Lai, tỉnh Bến Tre làm bài học điển hình. Các tác động chính (kể cả ở đập Ba Lai) được ghi nhận như thay đổi chế độ thủy văn, điều kiện lý-hóa dòng sông, suy giảm đa dạng sinh học, phát thải khí nhà kính, tích lũy các chất độc hại, ảnh hưởng đến kinh tế-xã hội. Đây là những mối nguy tiềm ẩn mà rất nhiều công trình đập đã phải đánh đổi. Các tác động được đưa ra trong bài báo góp phần làm cơ sở để tìm kiếm các giải pháp phù hợp nhằm giảm thiểu tác động tới môi trường tự nhiên và xã hội.