Trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, dưới sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, trực tiếp là Xứ ủy Nam Bộ tiếp đó là Trung ương Cục miền Nam, lực lượng dân quân ở Nam Bộ đã từng bước được xây dựng và trưởng thành, trở thành nhân tô quan trọng thúc đẩy chiến tranh nhân dân phát triển, góp phần vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược.