Tội phạm và hình phạt là hai vấn đề cơ bản của Bộ luật hình sự, Bộ luật hình sự quy định những hành vi nguy hiểm cho xã hội như thế nào thì bị coi là tội phạm, đồng thời còn quy định những trường hợp hành vi nguy hiểm cho xã hội nhưng không bị coi là tội phạm. Đó là những trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự, người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội không phải chịu trách nhiệm hình sự. Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017 đã kế thừa và bố trí một cách khoa học hơn đối với quy định vè những trường hợp loại trách nhiệm hình sự của Bộ luật hình sự năm 1999, đồng thời bổ sung thêm một số trường hợp loại trừ trách nhiệm hình sự mới, góp phần khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong hoạt động của cac cơ quan tiến hành tố tụng trong thực tiễn đấu tranh phòng, chống tội phạm những năm qua.