Cảm hứng sử thi và cảm hứng lãng mạn là mạch ngầm tư tưởng chi phối toàn bộ truyện ngắn của Nguyễn Quang Sáng trước năm 1975. Nhà văn phản ánh hiện thực đời sống trong quá trình vận động và phát triển của cách mạng, đáp ứng nhu cầu thẩm mỹ của thời đại. Nguồn cảm hứng ấy, góp phần khẳng định và gợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng, làm nên sự hấp dẫn, đặc sắc cho truyện ngắn trước năm 1975 của Nguyễn Quang Sáng.