Bước vào thế kỷ XXI, với việc dịch chuyển quyền lực thế giới từ Tây sang Đông, khu vực Đông á nói chung và Đông Nam á nói riêng chứng kiến sự thay đổi sâu sắc môi trường chiến lược và tương quan lực lược giữa các nước lớn. Ngày càng nhiều nước trên thế giới quan tam hợp tác và mong muốn hiện diện ở Đông Nam á, tạo ra các lợi ích đan xen và cạnh tranh ở biển Đông. Các nước lớn đã và đang từng bước thực hiện nhiều bước đi quan trọng, cụ thể là tăng cường mối quan hệ với các nước trong khu vực trên các lĩnh vực, kinh tế, chính trị, đối ngoại, quân sự, văn hóa.... Ngoài thúc đẩy quan hệ hợp tác kinh tế, tăng cường sự hiện diện quân sự, can thiệp sâu, rộng hơn vào khu vực nhằm kiềm chế, ngăn chặn lẫn nhau, các nước lớn cũng đẩy mạnh triển khai nhiều hoạt động để giành giật ảnh hưởng tại khu vực. Nhìn chung, các quốc gia ở Đông Nam á đang phải ứng phó trước môi trường qun hệ với các nước lớn biến động đầy phức tạp.