Lịch sử tư tưởng Việt Nam cho thấy, nội dung "dung hòa tam giáo" được khá nhiều học giả bàn đến một cách công khai trong suốt thời kỳ trung đại, đặc biệt trong giai đoạn thế kỷ XVII - XIX. Bài viết đi vào giới thuyết về thuật ngữ được sử dụng để chỉ bản chất việc dung hòa giữa ba tông giáo Phật - Nho - Đạo, đi vào nhìn lại lịch sử "dung hòa tam giáo" ở nước ta, trên cơ sở đó, lần lượt phân tích những phát biểu bằng thơ văn thể hiện nội dung "dung hòa tam giáo" và địa vị từng tông giáo trong tư tưởng mỗi tác giả của văn học Phật giáo thế kỷ XVII - XIX.