Trải qua hơn 2000 năm ranh giới thành phố Hà Nội có nhiều biến động, phản ánh quy luật phân bố không gian của một thành phố trong "tứ giác nước" với những thăng trầm theo các triều đại lịch sử. Từ một khu kinh thành Cổ Loa nhỉ hẹp thời An Dương Vương, vùng Thăng Long được mở rộng hơn bên tả ngạn sông Hồng từ sông Tô Lịch đến Đại Hồ vào thời Lý -Trần. Đến thời Lê, Thăng Long - Bắc Thành mở rộng về phía Bắc bao chọn cả Hồ Tây. Thăng Long có diện tích lớn nhất trong lịch sử khi trở thành tỉnh Hà Nội vào thời nhà Nguyễn. Đến thười Pháp thuộc, dù là thủ đô của toàn Liên bang Đông Dương nhưng địa giới của Hà Nội lại bị thu hẹp, chỉ bao quanh phạm vi khu phố cổ trước đây. Hà Nội ngày nay đã trở thành một trong 17 thủ đô lớn nhất trên thế giới, với diện tóc 3271,96 km2, gấp 21,5 lần so với năm 1955.