Quá trình kiến lập Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa trải qua 5 lần cải tổ, từ ủy ban dân tộc giải phóng Việt Nam đến Chính phủ lâm thời, Chính phủ Liên hiệp lâm thời, Chính phủ Liên hợp kháng chiến và Chính phủ kháng chiến - Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Chính phủ nước Cộng hòa XHCN Việt Nam). Quá trình này diễn ra trong hoàn cảnh lịch sử đặc biệt của nước Việt Nam, từ tháng 8-1945 đến tháng 11-1946, có nhiều điểm độc đáo, thể hiện vai trò lãnh đạo tài tình của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh.