Khi nhận thức theo tư tưởng của Mác, Ănghen, Lênin, đồng thời dựa vững trên thực tế lịch sử, thì phải nhận thấy chủ nghĩa xã hội hiện thực trên thế giới 100 năm qua thật ra chỉ là xã hội ở thời kỳ quá độ gián tiếp lên chủ nghĩa xã hội với các trình độ khác nhau. Trong thời gian gần 60 năm (1930-1988), Liên Xô trước đây luôn luôn nhận định sai lầm rằng, trong nước đã có chủ nghĩa xã hội thực thụ. Chịu ảnh hưởng từ bền ngoài, cho đến năm 1990, chúng ta nhận thức Việt Nam ở thời kỳ quá độ nửa trực tiếp. Từ năm 1991 đến nay, thời kỳ quá độ ở nước ta đã được Đảng Cộng sản Việt Nam xác định rõ là gián tiếp. Quan điểm này cần được tiếp tục khẳng định, phát triển, ngày càng cụ thể hóa và làm rõ để soi sáng, thúc đẩy công cuộc đổi mới trong giai đoạn hiện nay.