Trong những thế kỷ XVI-XIX, mối quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Nhật Bản được thiết lập và phát triển trên nhiều phương diện khác nhau. Trong đó, nhân tố quan trọng tác động lớn đến sự phát triển của mối quan hệ hai nước thời kỳ này chính là vai trò "trung gian" của Trung Quốc. Trên hành trình đi sứ Trung Quốc trong những thế kỷ XVI-XIX, sứ thần hai nước Việt - Nhật, đóng vai trò cầu nối trung gian để quan hệ kinh tế hai nước được diễn tiến liên tục, không bị đứt gãy, bất luận trải qua nhiều rao cản, trở lực. Dù mức độ tiếp nhận văn hóa Trung Quốc (với tư cách là trung tâm) của Việt Nam và Nhật Bản không đồng nhất, song những nhân tố văn hóa Trung Quốc mang tính phổ quát khu vực (như tiếng Hán, chữ Hán, tư tưởng Nho giáo...) đã thực sự làm nên mẫu số văn hóa chung giữa hai nước và có tác động lớn đến cả quan hệ ngoại giao Việt - Nhật hiện nay và trong tương lai.