Con người có tổ có tông

Như cây có cội, như sông có nguồn

Trải qua hàng ngàn năm biến thiên lịch sử, Việt Nam ta từng bước phát triển vững mạnh và đang trên đà đi lên theo chiều hướng tích cực về nhiều mặt như: an sinh xã hội, phát triển kinh tế và khuyến dương lòng nhân ái... Để góp phần chăm lo, xây dựng cho cả một đất nước, từng cán bộ, từng chiến sĩ hay mỗi công dân đều cần phải học rất nhiều điều để có nền tảng tri thức làm tiền đề. Ta học những bài học của cổ nhân, học những kiến thức khoa học của nhân loại mà qua bao năm tháng vẫn luôn là định lí, mọi thứ ta học ở quá khứ và hiện tại phục vụ cho một mục đích duy nhất là xây nền để vững chãi trong tương lai. 

Chúng ta phải cảm ơn những người đã nằm xuống, trân trọng những người đã quên mình đến thịt nát xương tan nơi chiến trường, họ là những ngọn đuốc thiện lương sáng ngời mà đời đời không có cái ác nào dập tắt được. Bởi ý chí, lòng quả cảm và một trái tim ấm nồng hướng về Tổ Quốc Việt Nam, họ hy sinh vì đồng bào, vì mẹ cha, vì đàn em nhỏ. Kinh qua biết bao mất mát to lớn, ông cha để lại cho đời sau những chiến công lừng lẫy, song song đó là một nền văn hóa gầy dựng bao đời với nhiều nếp sống, nhiều phong tục và tín ngưỡng, họ là những người đã sáng tạo nên hồn văn hóa Việt, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại của khắp nơi trên thế giới và biến nó thành của người dân Nam.  

Nhân dịp tết Nguyên đán đang đến gần, Thư viện HUTECH hân hạnh được giới thiệu đến quý độc giả tác phẩm “Văn hóa gia đình Việt Nam” để nhắc nhớ chúng ta về hồn thiêng văn hóa của dải đất hình chữ S. Trong quyển sách này, tác giả Vũ Ngọc Khánh sẽ giúp bạn đọc hiểu sâu về truyền thống cao đẹp của dân tộc, ta lấy đó để hiểu hơn về văn hóa, sự hào sảng của nước non, trung hậu – nhân nghĩa của con người. 

Từng câu, từng chữ trong "Văn hóa gia đình Việt Nam" là kết quả của quá trình chiêm nghiệm và phân tích sâu sắc. Tác giả đã đề cập đến văn hóa gia đình Việt xưa, nơi mà gia đình hạt nhân gồm vợ chồng và con cái sống quây quần bên nhau, cho đến khi con cái trưởng thành và lập gia đình riêng. Dưới mái nhà tranh vách lá, bao thế hệ đã lớn lên, trưởng thành trong nếp lề quê thói, với những nghĩa vụ cơ bản như con cái phải hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ, chăm lo em nhỏ. Đây là những nét văn hóa cơ bản trong gia đình Việt.

Vũ Ngọc Khánh cũng nhắc đến tục cúng giỗ, một phong tục đặc trưng của người Việt. Gia đình khá giả sẽ tổ chức cỗ lớn, mời họ hàng và bạn bè, còn gia đình nghèo có thể cúng đơn giản với gà, cháo, rượu, trà. Lễ giỗ là dịp để con cháu quây quần tưởng nhớ tổ tiên, bày tỏ lòng biết ơn đối với những bậc tiền hiền đã có công giáo dục và nuôi dưỡng con cháu. Đồng thời, đây cũng là dịp để giáo dục con cái về nhân, lễ, nghĩa trong đời sống.Tuy nhiên, theo thời gian, trong xã hội hiện đại đầy đủ và văn minh hơn, nhiều người đã quên đi ý nghĩa sâu xa của lễ giỗ. Nó dần trở thành dịp để phô trương, thể hiện sự hiếu kính mà không xuất phát từ lòng thành. Người giàu làm mâm cỗ lớn để khoe mẽ, nhưng trong lòng không có sự tưởng nhớ thật sự đến tổ tiên. Những người khác lại coi đây là dịp để ăn uống, nhậu nhẹt.

Văn hóa không có đúng sai, mà là minh chứng cho lòng nhân và thời cuộc. Cụ Phan Bội Châu từng viết: "Người sở dĩ khác hơn cầm thú, vì lòng nhân trời phú cho ta," khẳng định lòng nhân là đức tính bẩm sinh, tạo nên sự ứng xử tốt đẹp của con người. Văn hóa con người hình thành từ nhiều chất liệu, từ kinh nghiệm nuôi dạy con cái đến những câu hò, điệu lý. Văn hóa không chỉ thể hiện qua tục lệ làng xóm mà còn trong tâm hồn người qua lời văn, tiếng hát. Câu thơ “Anh em tứ hải giao tình, tuy rằng bốn bể nhưng chung một nhà” nhắc nhở chúng ta rằng dù ở đâu, chúng ta vẫn là người Việt Nam, cần yêu thương, bảo vệ lẫn nhau và hòa thuận với các quốc gia khác để giữ gìn độc lập dân tộc.

Cha ông ta không chỉ sống cho mình mà dành cả cuộc đời cho thế hệ sau, tích lũy kinh nghiệm và truyền đạt lại những bài học quý giá. Điều này thể hiện nét văn hóa trường cửu, là tình yêu thương bao la của bậc sinh thành dành cho con cháu. “Bạc trên tóc mẹ, nắng vàng vai cha” là những lời cảm nhận sâu sắc về hi sinh của cha mẹ. Thi sĩ Nguyễn Minh Ngọc Hà cũng bày tỏ nỗi nhớ thương trong bài thơ Lời ru quằn vai mẹ: “Mẹ cần mẫn nghìn bước lùi cây mạ, Đổi cho con một bước tiến vững vàng.” Những lời thơ ấy khẳng định rằng dù cuộc sống có thế nào, chúng ta vẫn là con của cha mẹ, người mà cả đời họ hy sinh cho chúng ta. Họ có thể quên mình để lo cho con, dù không một lời than vãn. Chúng ta không chỉ là nguồn vui, mà còn là lý do họ sống và cống hiến. Văn hóa Việt, dù chẳng ai muốn chịu khổ cực, nhưng cha mẹ sẵn sàng chịu đựng hết để con cái được bình yên, hạnh phúc. 

Ngoài những nét đẹp con người nói trên, ta không thể không nhắc đến lòng trắc ẩn, sự bao dung, vị tha trong lời dạy của Phật giáo, Nho giáo hay Thiên Chúa giáo. Đây là nét đẹp đạo đức, Việt Nam đã tiếp biến tôn giáo của nhiều nền văn hóa, biến chúng thành tinh hoa riêng. Tôn giáo nào cũng dạy con người hướng đến chân thiện mỹ, xa rời cái ác. Nhiều vị lãnh tụ nước ta rất tin vào nhân quả, đặt niềm tin vào tôn giáo, coi đó là căn bản của tình yêu thương, dùng từ bi và trí huệ để trị vì đất nước. Tiêu biểu là đức Phật Hoàng Trần Nhân Tông, người tin sâu Phật Pháp và dạy dân thực hành thập thiện.

Không ngẫu nhiên mà từ thường dân đến quý tộc đều tin vào nhân quả và Phật Pháp. Phải có căn nguyên và minh chứng thuyết phục mới khiến người đời thực hành và truyền lại. Hơn 2669 năm trước, thái tử Tất Đạt Đa, vốn sẽ trở thành vua của Ca - tỳ - la - vệ, đã từ bỏ cung vàng, vợ đẹp, con ngoan để theo con đường trung đạo. Sau 6 năm khổ hạnh, ông thành đạo dưới cội Bồ Đề, hiệu là Thích Ca Mâu Ni, khai sáng đạo Phật. Suốt 49 năm, với hơn 80 nghìn bài giảng, Phật Pháp đã lưu truyền khắp nơi. Người là chứng nhân lịch sử, mang ánh đạo vàng sáng chói, dạy con người lìa khổ, quay về bờ giác. Vì vậy, người Việt tiếp biến Phật giáo, từ Nam truyền đến Bắc truyền, thay đổi và phát triển trên nền tảng kinh điển, tạo nên lễ nghĩa, lời pháp tồn tại cho đến hôm nay. 

Cổ đức có câu “Tô đắc ư đình huấn, phi tầm thường giả ti”, nghĩa là người được gia đình giáo dục tốt, kẻ tầm thường không sánh được. Việt Nam có ba miền, với 54 dân tộc anh em, cùng sống chung một nước, cùng hướng đến Độc lập - Tự do - Hạnh Phúc, để làm được điều đó chúng ta phải học, học nữa và học mãi, bởi vì khi càng học ta sẽ càng hiểu sâu hơn về cuộc đời, hiểu sâu hơn về con người, am tường cách đối nhân xử thế. Từ đó mới giúp mình trở thành bậc thiện tri thức, mình tốt thì sẽ giúp được cho non sông xã tắc, để nước Việt Nam ngày càng hùng cường với bề dày lịch sử và truyền thống vẻ vang. 

Bạn đọc quan tâm, đón đọc tại Thư viện HUTECH để cùng chúng mình đắm chìm trong biển trời tri thức nha. Sách luôn nằm ở:

• Kệ 5D SaiGon Campus
• Kệ 3D ThuDuc Campus
• Kí hiệu phân loại: 306.850

Link sách: Tại đây